-
1 exsul
ex-sul or exul, ŭlis, comm. [usual. referred to solum; one who is banished from his native soil; but prob. from root sal-, Sanscr. sar, to go; Lat. salire, saltare; cf.: praesul, consul, subsul, Corss. Ausspr. 2, 71], a banished person, wanderer, exile.I.Prop.:b.omnes scelerati atque impii, quos leges exsilio affici volunt, exsules sunt, etiamsi solum non mutarint,
Cic. Par. 4, 2, 31:civitas exsulem regem (Tarquinium) esse jussit,
id. Rep. 2, 25 fin.:exsules damnatique,
Caes. B. G. 5, 55, 3; cf.:capitis damnati exsulesque,
id. B. C. 3, 110, 4:cum Hannibal Carthagine expulsus Ephesum ad Antiochum venisset exsul,
Cic. de Or. 2, 18, 75:cum vagus et exsul erraret atque undique exclusus,
id. Clu. 62, 175:exsules restituti,
id. Phil. 1, 1, 3; Suet. Claud. 12:reducere,
Cic. Fam. 12, 1, 1; Auct. Her. 2, 28, 45:dives, inops, Romae, seu fors ita jusserit, exsul,
Hor. S. 2, 1, 59.—With gen. (mostly poet.):patriae quis exsul se quoque fugit?
Hor. C. 2, 16, 19.—With abl.:nunc vero exsul patriā, domo,
Sall. J. 14, 17.—Prov.: exsuli ubest nusquam domus est, sine sepulchro mortuus, Publ. Syr. 155 (Speng.).—As fem.:II.exsul Hypermnestra,
Ov. H. 14, 129; Tac. A. 14, 63:(Latona) exsul erat mundi,
Ov. M. 6, 189.— Poet.:exul adhuc jacet umbra ducit,
Luc. 8, 837. —Transf. ( poet. and in post-Aug. prose):exsul mentisque domusque,
deprived of reason, Ov. M. 9, 409:erret per urbem pontis exsul et clivi,
Mart. 10, 5, 3: ciconia avis exsul hiemis, i. e. that leaves us in winter, Publ. Syr. ap. Petr. 55 (Com. Fragm. p. 304 Rib.). -
2 profugus
prŏfŭgus, a, um, adj. [profugio], that flees or has fled, fugitive (not in Cic. or Cæs.; cf. fugitivus).I.In gen.:B.profugus domo,
Liv. 1, 1:ex urbe,
Tac. H. 4, 49:ex Peloponneso,
Liv. 1, 8:e proelio,
Tac. H. 2, 46:a proelio,
Flor. 4, 2:ad rebelles,
Tac. A. 1, 57.—Of animals:boves profugae,
Prop. 5, 1, 4:juvenci,
Val. Fl. 3, 57:taurus profugus altaribus,
Tac. H. 3, 56; cf.currus,
Ov. M. 15, 506.—With gen.:Tiridates regni profugus,
Tac. A. 15, 1:bis vinculorum (Hannibalis) profugus,
escaped from, Plin. 7, 28, 29, § 104.—Transf., fleeing hither and thither, vagabond, roving, wandering, unsettled ( poet.):II.profugi Scythae,
Hor. C. 1, 35, 9:Scythes,
id. 4, 14, 42; Vulg. Gen. 4, 12.—In partic., that flees from his native country, fugitive, banished, exiled:B. 1.Hannibal patriā profugus,
Liv. 34, 60:Trojani, qui profugi incertis sedibus vagabantur,
Sall. C. 6, 1:fato profugus,
Verg. A. 1, 2:classis,
Ov. M. 13, 627.—A fugitive, banished person, exile ( poet.):2.profugus patriam deseras,
Plaut. Trin. 3, 2, 75:profugo affer opem,
Ov. P. 2, 9, 6; 3, 6, 40:servi alieni profugae,
App. M. 6, p. 175, 7; cf. Prisc. p. 622 P.—An apostate:reus suae religionis aut profugus,
Min. Fel. 35, 6. -
3 exolo
I.Neutr., to be an exile or banished person, to live in exile (class.):B.qui Romam in exsili um venisset, cui Romae exsulare jus esset,
Cic. de Or. 1, 39, 177:ut exsulares,
id. Par. 4, 2, 32 sq.:aptissimus ad exulandum locus,
id. Fam. 4, 8, 2:in Volscos exsulatum abiit,
Liv. 2, 35, 6:exsulans atque egens,
Cic. Tusc. 3, 18, 39:apud Prusiam exsulans,
id. Div. 2, 24, 52; Mart. Spect. 4, 5 et saep.:alii exolatum abierant,
Plaut. Trin. 2, 4, 134; id. Ps. 4, 3, 18.—Transf.:II.perii, nam domo exulo nunc: metuo fratrem, Ne intus sit,
Ter. Eun. 3, 5, 62:cum omnes meo discessu exsulasse rem publicam putent,
Cic. Par. 4, 2, 30:peculatus ex urbe et avaritia si exulant,
Plaut. Pers. 4, 4, 7:etiam cum manent corpore, animo tamen exsulant,
Cic. Rep. 2, 4, 7:quousque in regno exsulabo,
be a stranger in my own country, Curt. 5, 8, 11.— -
4 exsolo
I.Neutr., to be an exile or banished person, to live in exile (class.):B.qui Romam in exsili um venisset, cui Romae exsulare jus esset,
Cic. de Or. 1, 39, 177:ut exsulares,
id. Par. 4, 2, 32 sq.:aptissimus ad exulandum locus,
id. Fam. 4, 8, 2:in Volscos exsulatum abiit,
Liv. 2, 35, 6:exsulans atque egens,
Cic. Tusc. 3, 18, 39:apud Prusiam exsulans,
id. Div. 2, 24, 52; Mart. Spect. 4, 5 et saep.:alii exolatum abierant,
Plaut. Trin. 2, 4, 134; id. Ps. 4, 3, 18.—Transf.:II.perii, nam domo exulo nunc: metuo fratrem, Ne intus sit,
Ter. Eun. 3, 5, 62:cum omnes meo discessu exsulasse rem publicam putent,
Cic. Par. 4, 2, 30:peculatus ex urbe et avaritia si exulant,
Plaut. Pers. 4, 4, 7:etiam cum manent corpore, animo tamen exsulant,
Cic. Rep. 2, 4, 7:quousque in regno exsulabo,
be a stranger in my own country, Curt. 5, 8, 11.— -
5 exsulo
I.Neutr., to be an exile or banished person, to live in exile (class.):B.qui Romam in exsili um venisset, cui Romae exsulare jus esset,
Cic. de Or. 1, 39, 177:ut exsulares,
id. Par. 4, 2, 32 sq.:aptissimus ad exulandum locus,
id. Fam. 4, 8, 2:in Volscos exsulatum abiit,
Liv. 2, 35, 6:exsulans atque egens,
Cic. Tusc. 3, 18, 39:apud Prusiam exsulans,
id. Div. 2, 24, 52; Mart. Spect. 4, 5 et saep.:alii exolatum abierant,
Plaut. Trin. 2, 4, 134; id. Ps. 4, 3, 18.—Transf.:II.perii, nam domo exulo nunc: metuo fratrem, Ne intus sit,
Ter. Eun. 3, 5, 62:cum omnes meo discessu exsulasse rem publicam putent,
Cic. Par. 4, 2, 30:peculatus ex urbe et avaritia si exulant,
Plaut. Pers. 4, 4, 7:etiam cum manent corpore, animo tamen exsulant,
Cic. Rep. 2, 4, 7:quousque in regno exsulabo,
be a stranger in my own country, Curt. 5, 8, 11.— -
6 exsul or exul
exsul or exul ulis, m and f [2 SAL-], a banished person, wanderer, exile: capitis damnati exsulesque, Cs.: exsules restituti: pauper et exsul, homeless, H.: patriae quis exsul Se quoque fugit? H.: mundi, O.: nunc vero exsul patriā, domo, S.: mentisque domūsque, estranged, O. -
7 exul
-
8 exsul
exile (M/F), banished person; wanderer -
9 restituo
rē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo], to put or set up again, i. e. either to replace in its former position, or (more freq.) to restore to its former condition, to rebuild, revive, etc. (freq. and class.; syn.: restauro, renovo, reficio).I.In gen.A.Lit.:B.senatus decrevit, ut Minerva nostra, quam turbo dejecerat, restitueretur,
Cic. Fam. 12, 25, a, 1:arborem,
Verg. G. 2, 272:luxatum femur ex toto,
Cels. 8, 20: aedes (with reficere), Cic. Top. 3, 15:domum a Clodio disjectam,
i. e. to rebuild, Vell. 2, 45, 3; cf.domum,
Suet. Ner. 31:theatrum,
id. Claud. 21:statuas (disjectas),
id. Calig. 34:tropaea disjecta,
id. Caes. 11:fores effractas,
Ter. Ad. 1, 2, 40:oppida vicosque, quos incenderant,
Caes. B. G. 1, 28:fontes et Flumina,
Ov. M. 2, 407:turbatas comas,
id. F. 3, 16:ordines,
Sall. J. 51, 3; cf.aciem,
Liv. 5, 18; 29, 2 al.:inclinatam aciem,
Suet. Caes. 62:(eos, qui) quaedam contra naturam depravata habent, restituere et corrigere,
Cic. Div. 2, 46, 96:oculos (luminibus orbati),
Suet. Vesp. 7:visum,
Plin. 25, 8, 50, § 89:pilos,
id. 32, 10, 40, § 119:se (apes, with reviviscere),
Varr. R. R. 3, 16 fin.; cf.:aliquem a limine mortis,
Cat. 68, 4; Verg. Cul. 223;and restinctos,
to raise the dead, Ov. P. 3, 6, 35:apes restituunt se ac reviviscunt,
Varr. R. R. 3, 16, 38.—Trop., to restore, revive, renew, reform, etc.: unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84; Cic. Att. 2, 19, 2; Liv. 30, 26; Verg. A. 6, 846 Serv.; Macr. S. 6, 1; Ov. F. 2, 242; Aug. ap. Suet. Tib. 21 al. (Ann. v. 313 Vahl.); cf.:II.rem prolapsam,
Liv. 2, 63:res perditas,
id. 25, 37; 6, 22:rem impeditam et perditam,
Ter. And. 3, 5, 13;and simply rem,
Liv. 3, 12 Drak.; 8, 11;25, 37: veteres clientelas,
Caes. B. G. 6, 12:veterem tuam illam calliditatem atque prudentiam,
Cic. Rosc. Am. 22, 61:tribuniciam potestatem,
id. Agr. 2, 14, 36:tribuniciam intercessionem armis,
Caes. B. C. 1, 7: proelium, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 23, 52; Caes. B. G. 7, 87; 1, 53; Liv. 6, 8; cf.:pugnam omnibus locis,
id. 4, 38 fin.; 2, 19:damna Romano accepta bello,
id. 31, 43:sanitatem,
Just. 6, 4, 13:bellum,
id. 35, 1, 10; Plin. 20, 6, 23, § 56; cf.vires,
Val. Fl. 2, 70:adulescentem corruptum,
to reform, Plaut. Trin. 1, 2, 81:suorum a pudore maritimae ignominiae restituti animi,
restored, revived, Liv. 35, 27:consolando aliquorum restituere voluntatem aut benevolentiam in dominum,
Varr. R. R. 1, 17, 7.—In partic., to give back, deliver up, return, restore a thing belonging to a person or place (syn. reddo).A.Lit.: Mi. Paterna oportet reddi filio bona. Ha. Restituentur omnia, Plaut. Poen. 5, 2, 122:2.tribuni vobis amissa reddent ac restituent?
Liv. 3, 68.—With a personal object: virginem suis Restituere ac reddere,
Ter. Eun. 1, 2, 67; 4, 6, 8:alicui filium,
id. Heaut. 3, 1, 83; id. And. 3, 3, 38; id. Hec. 5, 3, 20:amissa cuique,
Caes. B. C. 1, 87:bona iis,
id. ib. 2, 21:majorum locum huic,
id. B. G. 5, 25:agrum Veientibus,
Liv. 2, 13 et saep.:alicui suum familiarem et hospitem, ereptum e manibus hostium,
Caes. B. G. 1, 53:Sextus Pompeius civitati restitutus,
Cic. Phil. 5, 15, 41:captum victori,
Liv. 9, 11:apibus fructum suum,
Phaedr. 3, 13, 15:Caesaris imperio restituendus erat,
Ov. P. 4, 13, 38:illum restituam huic, hic autem in Alidem me meo patri,
Plaut. Capt. 3, 4, 56:aliquem natalibus,
to set free, Dig. 40, tit. 11;v. natalis.— With abstr. object: sed etiam meam vocem et auctoritatem et vobis et rei publicae conservatam ac restitutam puto,
Cic. Marcell. 1, 2:lucem salutemque redditam sibi ac restitutam,
id. Dom. 28, 75.—Without dat.:amissa (opp. adimere),
Caes. B. C. 1, 7:fraudata,
id. ib. 3, 60 fin. al.:Arpi restituti ad Romanos,
Liv. 24, 47; cf.:(Cloelia) sospites omnes Romam ad propinquos restituit,
id. 2, 13; 49:aliquem in aliquem locum,
Ter. And. 4, 1, 58; cf. Plaut. Mil. 3, 1, 108:(Siciliam) in antiquum statum,
Cic. Verr. 1, 4, 12; cf.:civitates afflictas in melius,
Suet. Vesp. 17. —Publicists' and jurid. t. t., to bring back or restore to his previous state or condition; to recall, reinstate a person condemned, banished, deprived of his property, etc. (cf. reduco):b.restituebat multos calamitosos... Licinium Denticulam de aleā condemnatum restituit,
Cic. Phil. 2, 23, 56:omnes, qui lege Pompeiā condemnati essent,
id. Att. 10, 4, 8:quae fuisset justa causa restituendi mei, nisi fuisset injusta eiciendi?
id. Mil. 14, 36; cf. id. ib. 15, 39:aliquem (damnatum),
Suet. Caes. 41; id. Calig. 15:exsulem,
id. Claud. 12:legionem totam cum ignominiā missam,
id. Caes. 69:neque enim praetor, si ex eo fundo essem dejectus, ita me restitui jussit,
Cic. Caecin. 29, 82; cf. id. ib. 8, 23: nonnullos ambitus Pompeiā lege damnatos in integrum restituit, Caes. B. C. 3, 1:aliquem in integrum,
Cic. Clu. 36, 98; Dig. 4, 1, 4; 4, 15 (cf. the whole section, ib. 4, 1: De in integrum restitutionibus); cf.:Sampsiceramum restitui in eum locum cupere, ex quo decidit,
Cic. Att. 2, 23, 2:equites Romanos in tribunicium honorem,
Caes. B. C. 1, 77 fin.:tribunos plebis in suam dignitatem,
id. ib. 1, 22:restitutus in patriam (Camillus) patriam ipsam restituit,
Liv. 7, 1 fin.; so,in patriam,
Suet. Ner. 3.—Transf.(α).Of things, to deliver up again, to make restitution of, restore:(β).in utriusque bonis nihil erat, quod restitui posset, nisi quod moveri loco non poterat,
Cic. Verr. 2, 2, 25, § 62; Dig. 43, 8, 2, § 34; 43, 12, 1, § 19 al.—Of a previous judicial sentence or of injustice committed, to reverse, i. e. to make null and void, to make good again, repair (cf.:(γ).rescindo, resolvo): alia judicia Lilybaei, alia Agrigenti, alia Panhormi restituta sunt,
Cic. Verr. 2, 2, 26, § 63:qui (praetor) dies totos aut vim fieri vetat aut restitui factam jubet, etc.,
id. Caecin. 13, 36:ut si ego eum condemnaro, tu restituas,
id. Fam. 9, 10, 2; cf.:restitui in integrum aequom est,
Ter. Phorm. 2, 4, 11.—To compensate for, make good (rare):B.damnum,
Liv. 31, 43, 4; Vulg. Exod. 22, 12:jacturam,
Col. 11, 1, 28. —Trop., to restore to a former condition, to re-establish, etc.:ut anno XVI. post reges exactos secederent, leges sacratas ipsi sibi restituerent,
restored for themselves, re-established, Cic. Corn. 1, Fragm. 23, p. 450 fin. Orell.:restituit his animos parva una res,
Liv. 25, 18; cf. id. 21, 53:ut interfecto Punico praesidio restituerent se Romanis,
join themselves again to the Romans, id. 23, 7:ulcera sanitati restituens,
restoring, Plin. 20, 6, 23, § 51; cf. id. 14, 18, 22, § 118:Bacchus peccasse fatentem Restituit,
restored to his former condition, Ov. M. 11, 135; cf.:cum semel occideris... Non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,
Hor. C. 4, 7, 24:restituam jam ego te in gaudia,
Plaut. Merc. 5, 2, 44:haud facile te in eundem rursus restitues locum,
Cic. Prov. Cons. 9, 23; Plaut. Mil. 3, 1, 108; cf.:cives ex servitute in libertatem,
Liv. 28, 39:poëtam in locum, Ter. Hec. prol. alt. 13: aliquem rursus in gratiam,
id. ib. 3, 1, 11; cf.:fratrem in antiquum locum gratiae et honoris,
Caes. B. G. 1, 18:fratrem (sc. in gratiam),
Curt. 8, 6, 26:Acarnanas in antiquam formulam jurisque ac dicionis eorum,
Liv. 26, 24:vos in amicitiam societatemque nostram,
id. 31, 31 fin. et saep.:cum praecipitata raptim consilia neque revocari neque in integrum restitui possint,
id. 31, 32:patientiae veteri (Britanniam),
Tac. Agr. 16.
См. также в других словарях:
non-person — a person without civil rights A Communist appellation of those, not being supporters or advocates of Communism, whose fame or achievements embarrassed the current oligarchy: Kropsky was banished twenty years ago. He became a non person … How not to say what you mean: A dictionary of euphemisms
exile — exilable, adj. exiler, n. /eg zuyl, ek suyl/, n., v., exiled, exiling. n. 1. expulsion from one s native land by authoritative decree. 2. the fact or state of such expulsion: to live in exile. 3. a person banished from his or her native land. 4.… … Universalium
exile — ex•ile [[t]ˈɛg zaɪl, ˈɛk saɪl[/t]] n. v. iled, il•ing 1) expulsion from one s native land or home by authoritative decree 2) the fact or state of such expulsion: to live in exile[/ex] 3) prolonged separation from one s country or home, as by… … From formal English to slang
exile — {{11}}exile (n.) c.1300, forced removal from one s country; early 14c. as a banished person; from O.Fr. exil, essil (12c.), from L. exilium (see EXILE (Cf. exile) (v.)). {{12}}exile (v.) c.1300, from O.Fr. essillier exile, banish, expel, drive… … Etymology dictionary
exile — I (New American Roget s College Thesaurus) v. i. expel, remove, banish, expatriate. See displacement, ejection, exclusion, seclusion. II (Roget s IV) n. 1. [Banishment] Syn. expulsion, deportation, expatriation, ostracism, displacement,… … English dictionary for students
wretch — noun an unfortunate person. ↘informal a contemptible person. Origin OE wrecca (also in the sense banished person ), of W. Gmc origin … English new terms dictionary
wretch — (n.) O.E. wrecca wretch, stranger, exile, from P.Gmc. *wrakjan (Cf. O.S. wrekkio, O.H.G. reckeo a banished person, exile, Ger. recke renowned warrior, hero ), related to O.E. wreccan to drive out, punish (see WREAK (Cf. wreak)). Sense of vile,… … Etymology dictionary
exile — noun 1》 the state of being barred from one s native country. 2》 a person who lives in exile. verb expel and bar (someone) from their native country. Origin ME: the noun is from OFr. exil banishment , exile banished person ; the verb is from OFr.… … English new terms dictionary
exile — I. n. 1. Banishment, ostracism, proscription, expulsion (from one s country), expatriation. 2. Banished person. 3. Separation (voluntary or by circumstances) from country, sunderment from home and kindred, isolation from fatherland and friends. 4 … New dictionary of synonyms
exile — [13] Latin exul meant ‘banished person’. This was formed from the prefix ex ‘out’ and a prehistoric Indo European base *ul ‘go’ (represented also in Latin ambulāre ‘walk’, source of English amble and ambulance). From it was created the noun… … The Hutchinson dictionary of word origins
garcon — (n.) boy, c.1300, from O.Fr. garçun (11c.; Mod.Fr. garçon) menial, servant boy, page; man of base condition, originally objective case of gars, perhaps from Frankish *wrakjo (Cf. O.H.G. recko, O.S. wrekkio a banished person, exile; English WRETCH … Etymology dictionary